ทันข่าวความงามและสุขภาพ กับ นพ.สมิทธิ์ อารยะสกุล | คอลลาเจน

คอลลาเจน (Collagen) เป็นสารโปรตีนชนิดหนึ่งที่สร้างจากเซลล์ของเนื้อเยื่อเกี่ยวพันโดยเฉพาะจากเซลล์ที่เรียกว่า เซลล์สร้างเส้นใย (Fibroblast) ซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักอยู่ในชั้นผิวหนังแท้ (Dermis) มีส่วนสำคัญในการทำให้ผิวหนังชุ่มชื้น นุ่มนวล มีความยืดหยุ่น ทำให้ผิวดูเต่งตึง เรียบเนียน ดูอ่อนเยาว์ นอกจากนี้คอลลาเจนยังเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของอวัยวะต่างๆ เช่น กระดูกข้อต่อ เส้นเอ็น ฟัน ผม กระดูก เป็นต้น

โดยปกตินั้นร่างกายสามารถสังเคราะห์คอลลาเจนได้เอง แต่เมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น ร่างกายจะสังเคราะห์คอลลาเจนได้น้อยลง และนอกเหนือไปจากปัจจัยเรื่องของอายุแล้วยังมีอีกหลายสาเหตุที่มีส่วนสำคัญในการทำลายคอลลาเจน

เกร็ดความรู้ : เมื่ออายุ 25 ปี อัตราการสังเคราะห์คอลลาเจนจะเริ่มลดลงปีละ 1.5% ในทุก ๆ ปี

ปัจจัยที่ทำให้เกิดการสลายตัวของคอลลาเจน

1. แสงแดด รังสียูวีเอและยูวีบีที่มีอยู่ในแสงแดด จะทำให้ผิวขาดความยืดหยุ่น เกิดริ้วรอยก่อนวัยอันควรได้

2. อนุมูลอิสระ สามารถทำลายชั้นของเส้นใยคอลลาเจนและอิลาสตินในชั้นผิวหนังได้

3. มลภาวะ ฝุ่น ควัน หรือมลภาวะต่างๆ ที่ต้องเผชิญในแต่ละวันเมื่อสะสมกันนานไปสามารถทำลายคอลลาเจนในชั้นผิวได้

4. ความเครียด เมื่อร่างกายเกิดความเครียดจะผลิตสารคอร์ติซอลออกมา ซึ่งเป็นฮอร์โมนชนิดหนึ่งที่จะไปทำลายคอลลาเจนใต้ผิวหนังเราได้พฤติกรรมส่วนตัว เช่น การพักผ่อนไม่เพียงพอ สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ ฯลฯ ล้วนเป็นตัวการสำคัญในการทำลายคอลลาเจนในร่างกาย

การดูแลผิวเพื่อชะลอการสูญเสียคอลลาเจน

1. หลีกเลี่ยงแสงแดด ควรหลีกเลี่ยงแดดจัดๆ โดยเฉพาะในช่วงเวลา 10:00 – 16:00 น. เนื่องจากเป็นช่วงที่มีแสงยูวีในแสงแดดแรงที่สุด เลือกใช้ครีมกันแดดทุกวันที่มีค่า SPF 50+ PA+++ ขึ้นไป เพื่อปกป้องผิวจากรังสี UVA, UVB ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

2. เลือกรับประทานอาหาร รับประทานอาหารที่มีโปรตีนเฉลี่ยมื้อละ 1 ฝ่ามือ อาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระจากผักและผลไม้ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลและแคลอรี่สูง หากรับประทานอาหารได้ไม่เพียงพอ อาจเสริมวิตามินซีหรือโปรตีน และอย่าลืมดื่มน้ำเปล่าอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว จะช่วยให้ผิวชุ่มชื้น

3. เติมความชุ่มชื้นให้ผิว หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ล้างหน้าที่มีฤทธิ์เป็นด่าง เพราะจะทำให้ผิวแห้ง และหลังล้างหน้าควรเลือกใช้มอยส์เจอไรเซอร์เติมความชุ่มชื้นให้ผิว โดยเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมเน้นการบำรุง เติมความชุ่มชื้นให้ผิว จะทำให้ริ้วรอยเล็กๆดูตื้นขึ้น

4. งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์, คาเฟอีน เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และคาเฟอีนจะทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำได้ ทำให้ผิวไม่สดใสเปล่งปลั่ง

5. หลีกเลี่ยงมลภาวะ หลีกเลี่ยงสถานที่ที่ก่อเกิดมลภาวะ เช่น ตามท้องถนน หรือสถานที่ที่มีฝุ่นควันเยอะ เพราะมลภาวะเป็นภัยต่อผิวที่ก่อให้เกิดการทำลายเซลล์ผิว สภาวะดังกล่าวจะก่อให้เกิดอนุมูลอิสระสูง และเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดริ้วรอยก่อนวัยได้

6. นวัตกรรมด้านความสวยความงาม การกระตุ้นกระบวนการผลิตคอลลาเจนโดยอาศัยวิทยาการด้านความงามต่าง ๆ อย่างการกรอผิว การลอกผิวการทำเลเซอร์ ก็สามารถกระตุ้นกระบวนการสร้างคอลลาเจนได้เช่นกัน โดยให้ความแตกต่างกันด้วยในแต่ละวิธีการ โดยการกรอผิวและการลอกผิว จะกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนให้ซ่อมแซมผิวชั้นตื้น ส่วนการทำเลเซอร์จะกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนให้ซ่อมแซมผิวชั้นที่ลึกกว่านั่นเอง ซึ่งในปัจจุบันมีเทคโนโลยีให้เลือกสรรค์ให้เหมาะสมตามปัญหาในแต่ละบุคคลได้มากมาย ไม่ว่าจะเป็นพลังงานวิทยุ พลังงานลม พลังงานคลื่นอัลตราซาวด์ที่มีความเฉพาะเจาะจงสูง (High Intensity Focusing Ultrasound – HIFU) สามารถลงลึกถึงชั้นพังผืดที่รองรับเนื้อเยื่อผิวหนัง (SMAS) เพื่อกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน อีลาสติน ช่วยให้ใบหน้ายกกระชับอีกด้วย

7. การฉีดคอลลาเจนช่วยลดรอยเหี่ยวย่น สารเติมเต็มหรือที่เรียกว่าการฉีดฟิลเลอร์ (Filler) โดยสารเติมเต็มชนิดเดียวที่รับรองให้สามารถใช้ได้อย่างปลอดภัยในตอนนี้คือสารไฮยารูโลนิก (Hyaluronic Acid) โดยการฉีดฟิลเลอร์จะช่วยฟื้นฟูโครงสร้างผิวหนัง ลดรอยเหี่ยวย่นบนใบหน้าและรอยแผลเป็นบางชนิด ทดแทนคอลลาเจนส่วนที่สูญเสียไปของผิว